Kevin Dutton, Andy McNab "Odkryj w sobie psychopatę" - recenzja

Z ogromną rezerwą, by nie rzec niechęcią podchodzę do złotoustych mówców czy trenerów motywacyjnych, którzy za grube pieniądze próbują zmotywować ludzi do działania i osiągania sukcesów. Owszem, jest to sprytny pomysł na biznes i golenie słabszych jednostek z kasy, ale równie dobrze można pójść do księgarni i zakupić jakąkolwiek książkę motywacyjną i próbować stosować się do zawartych w niej rad. No dobrze, może nie jakąkolwiek, bo większość pozycji z tego segmentu wydawniczego jest gówno warta. Jednak "Odkryj w sobie psychopatę" Kevina Duttona i Andy McNaba warto zakupić i przeczytać, tym bardziej jeśli się wcześniej miało styczność z wcześniejszą książką Duttona "Mądrość psychopatów" (którą przeczytałem i polecam). Kevin Dutton to brytyjski psycholog specjalizujący się w psychopatii - pracę naukową dzieli między badania laboratoryjne i popularyzację psychologii. Czarujący i bezwzględni w swych poczynaniach psychopaci fascynują go i to im poświęca swoje książki. Laikom psychopata zazwyczaj kojarzy się z okrutnym i pozbawionym empatii mordercą/przestępcą, który perfekcyjnie zarzuca sieć, osacza swoją ofiarę i osiąga wirtuozerię w sztuce manipulacji. Rzeczywiście tacy mordercy funkcjonowali w społeczeństwie np. Ted Bundy, Richard Kuklinski czy Dusiciele z Hillside. Ludzie pozbawieni wszelkich skrupułów, zimni jak lód, nieczuli na ból i cierpienie innych osób. Jednak to mylne i niepełne wyobrażenie, ponieważ Dutton wprowadza podział na złych i dobrych psychopatów. Dobrzy psychopaci charakteryzują się emocjonalnym oddaleniem od innych i odnoszą sukcesy jako dyrektorzy generalni korporacji, prawnicy, dziennikarze, sprzedawcy, neurochirurdzy, policjanci, żołnierze jednostek specjalnych, maklerzy giełdowi czy pracownicy służby cywilnej. Wiele psychopatycznych cech posiada przyjaciel Duttona i dawny żołnierz SAS Andy McNab, autor poczytnej (choć częściowo podbarwionej fikcją) książki "Bravo Two Zero" (1993), który często wypowiada się w "Odkryj w sobie psychopatę" przytaczając rozmaite historie z czasów młodości, służby w jednostce specjalnej oraz niebezpiecznych misji wojskowych. Jakie są zatem wyznaczniki psychopatycznej osobowości? Wdzięk, charyzma, odwaga, odporność na stres, zorientowanie na cel (te dwa wyznaczniki brzmią jakby były żywcem wyjęte z wielu ogłoszeń o pracę - uwaga! psychopaci poszukiwani :-)), brak skrupułów nie wykluczający jednak całkowitego braku empatii (chyba że jest się tym złym psychopatą), wreszcie mentalna twardość (czyli po prostu bycie twardym jak bruk). Dzięki tym cechom można być produktywnym w biznesie, polityce czy w życiu prywatnym, można stać się skutecznym człowiekiem sukcesu. Trzeba jednak umieć te cechy należycie wypoziomować, aby nie zrujnować życia osobom z bliskiego otoczenia. Dobry psychopata umie to zrobić. Książka Duttona i McNaba jest nieco kontrowersyjna, gdyż nawet ci 'dobrzy' psychopaci potrafią być niebezpieczni, bezwzględni, pozbawieni empatii i poczucia odpowiedzialności. Po lekturze książki zacząłem się zastanawiać czy osobowość introwertyczna (czyli wypisz wymaluj ja) może stać się osobowością pewną siebie, odważną, bezwzględną, chłodną emocjonalnie? Czy jest to w ogóle możliwe? W pewnym zakresie zapewne tak, ale na pewno nie jest to takie proste. Dutton jako przykład osobowości psychopatycznej przywołuje m.in. Winstona Churchilla. Niebezpiecznie zaczyna robić się wówczas gdy suwaki z cechami psychopatycznymi zostają podkręcone na maksimum - tak jak już wspominałem trzeba umieć te cechy wypoziomować, redukować. Wyłączyć empatię, kiedy trzeba, przestać się bać w sytuacjach stresowych, nie przejmować się niepowodzeniami czy odrzuceniem (mieć to gdzieś, pieprzyć to), być przygotowanym na wyłamanie się z grupy, kiedy zajdzie taka potrzeba, ignorować negatywne opinie innych, ba, śmiać się z przytyków i wyzwisk, wreszcie należy skupić się na teraźniejszości, a nie rozpamiętywać niepowodzenia z przeszłości i obawiać się przyszłości. I choć ton "Odkryj w sobie psychopatę" bywa niekiedy żartobliwy w książce zawartych jest sporo interesujących informacji z zakresu psychologii eksperymentalnej czy psychopatii, a także cennych rad, które można spróbować zastosować, by stać się bardziej bezwzględnym i twardym w usłanym cierniami życiu.

Na zdjęciu autor książki Kevin Dutton i Michael C. Hall, odtwórca serialowej roli laboranta analizy krwi i zarazem seryjnego mordercy Dextera Morgana.